2019BezoekAarschotseKerken
BEZOEK DEZE ZOMER DE AARSCHOTSE KERKEN
VAN 30 JUNI TEM 15 AUGUSTUIS

Velen zijn gefascineerd door de mooie Aarschotse kerkgebouwen met hun indrukwekkende
architectuur. Ben je benieuwd welke kerkschatten er verborgen zitten achter de kerkdeuren?
Ontdek de pracht en praal of net de sobere interieurs van de Aarschotse kerken tijdens de
‘Kerkententoonstelling’ deze zomer van 30 juni tot en met 15 augustus. Speciaal voor deze
gelegenheid zetten de Aarschotse kerken 7 zondagnamiddagen van 14.00 u. tot 17.00 u. en op 15
augustus hun deuren open voor publiek en gaat er in iedere kerk een tentoonstelling door. De toegang
is gratis. In iedere kerk vindt u meer info over het kerkgebouw. Deze wordt u aangeboden op een A4-
tje als verzamelitem.
U kan deze Aarschotse kerken met de fiets bezoeken. Op de dienst toerisme zullen gratis drie
verschillende fietsroutes te verkrijgen zijn, telkens langs een 3-tal kerken. In het Stedelijk Museum
Aarschot gaat er gelijktijdig een overzichtstentoonstelling door over de verschillende kerken.
Op zaterdag 29 juni om 15.00 u. wordt het project voorgesteld in de Gasthuiskapel, CC Het Gasthuis,
Gasthuisstraat 22 door Jonas Danckers, coördinator a.i. van de pastorale zone Sint-Rochus Aarschot.
Gastspreker is Rik Torfs. De tentoonstelling wordt officieel geopend door burgemeester en schepen
van cultuur Gwendolyn Rutten.
Oproep
Hebt u interesse om dit project te ondersteunen en mee te helpen de kerken open te stellen voor
publiek? Voor onze kerken zoeken we nog vrijwilligers om de openstelling te realiseren. Laat ons
weten welke zondag(en) voor u luk(t)(ken) via een van de parochiale verantwoordelijken, via mail
museum@aarschot.be of telefoon 016.56.84.51.
Of wil u meewerken aan de opbouw van de tentoonstellingen in de Aarschotse kerken en hebt u nog
voorwerpen, gegevens, foto’s, schilderijen, enz. met betrekking tot een Aarschotse kerk? Geef ons een
seintje voor 3 juni via mail museum@aarschot.be of telefoon 016.56.84.51.
U kan uw voorwerpen binnenbrengen op zaterdag 22 juni van 14.00 u. tot 16.00 u. in de kerk waarop
ze betrekking hebben.
Als u of uw groepje muziek wil maken in onze kerken op één van de zondagnamiddagen kan dat ook.
Geef dan ook gerust een seintje !

KERKENTENTOOSTELLING WERD GEOPEND OP 30 JUNI
Toespraak door Jonas Danckers:
Mevrouw de burgemeester, geachte schepenen, professor Torfs, dames, eerwaarde en gewone heren,
U kent ze wel de verkeersborden ‘bebouwde kom’. Als u een dorp of wijk binnenrijdt, ziet u ze zwart
op wit: enkele huizen met in het midden een kerkgebouw. Ieder zichzelf respecterend dorp of wijk
heeft er één: een kerk. Centraal, maar bijna onopvallend; zo schopte dit gebouw het ook tot op een
officieel verkeersbord.
Stel, we nemen ze weg die kerken. Hoe zou het straatbeeld en onze samenleving er dan uitzien? Laat
het even bij u binnenkomen: onze dorpen, steden en wijken, zonder kerken? Zonder kerktorens die
naar boven wijzen, zonder haar architectuur die vragen, weerstand of rust oproept, zonder het hele
ruimtelijke en sociale weefsel dat rond deze kerken ontstond…
Kerken zijn niet alleen de plaatsen van lokale geloofsgemeenschappen, maar van iedereen. Het
zijn niet zomaar gebouwen, niet zomaar stenen. Ze vertellen een verhaal, ze roepen emotie op,
brengen rust en spreken tot de verbeelding. Ons religieus erfgoed verbeeldt hoe mensen eeuwenlang
uitdrukking gaven via gebouwen en kunst aan hun zoektocht naar de zin van het leven en naar hoe in
godsnaam gemeenschap te vormen. Ook hier in Aarschot. Van de ‘Grote kerk’ tot de kleinste kerken in
onze dorpen.
Een kerkgebouw rijkt vaak tot in de hoogte en biedt plaats aan velen: symbool voor twee voorname
functies: ZINGEVING en GEMEENSCHAP VORMEN.
De kerk als Domus dei : als "huis van God”. Plaats waar God expliciet present wordt gesteld. Of beter,
waar mensen kunnen stilvallen en verbinding kunnen zoeken met wat ons overstijgt, met wat we niet
kunnen vatten… Grote vragen over de zin van het leven of kleine besognes over alledaagse dingen. In
het lokale kerkgebouw als ‘plaats van zingeving’ kan het, met welk Godsbeeld dan ook. In contact
komen met je diepere ik, wat je echt wil, en je verbonden voelen met je medemensen en natuur, je
fundamenteel aanvaard weten zoals je bent: die liefdevolle rustgevende kracht die wij gelovigen God
noemen.
In de kerk als ‘huis van God’ vinden we beeld en woord over hoe onze voorouders al worstelden met
gelijkaardige vragen en problemen. De lange christelijke traditie, die zo verweven is met onze
Westerse samenleving, krijgt er een lokale variant. De kerk als plaats van zingeving valt niet samen
met het Instituut Kerk en dan soms weer even wel. Dat is dubbelzinnig, roept soms weerstand op, net
zoals geloven zelf, maar doet nadenken en zet aan tot zoeken.
De kerk als plaats dus waar onze gedachten mogen afdwalen, we rust mogen vinden. In tijden dat
overal output gemeten wordt, een kostbaar goed. Vrijplaatsen, plekken waar niets moet. Hippe
architecten denken vandaag ‘luwteplekken’ uit in de stad waar we in tijden van burnouts, even
kunnen stilvallen. Misschien hebben we ze al met onze kerken? Niet alles rechtoe rechtaan, hier kan u
in gedachten verdwalen en niemand merkt het. Iedereen is welkom, of je jezelf nu gelovig of niet
gelovig noemt: ‘What’s in a name?’
De kerk als Domus ecclesiae : als "huis van een lokale gemeenschap”. Kerken vertellen het verhaal
van gemeenschap vormen onder de toren. De afgelopen eeuw overduidelijk met het verhaal van
parochiale verenigingen, van samenwerken, rouwen en vieren, van ontmoeten in en rond de kerk.
De kerk van Wolfsdonk vertelt bijvoorbeeld het verhaal van een gemeenschap van kleine boeren die
in de uithoek van Aarschot op de arme zandgronden bescherming zochten voor hun vee en die vonden
bij Sint-Antonius Abt, de heilige met het varken. In 1842 bouwde deze gemeenschap een nieuwe kerk.
De sterke verbondenheid rond heilige, lokale kerk en omgeving heeft naweeën tot op vandaag.
Kerken staan meteen zo ook symbool voor het dorp of de wijk. Als een soort logo of uithangbord. Als
u nog eens in Leuven komt, loop dan zeker eens naar het pleintje aan de Domus tussen de Muntstraat
en de Eikstraat. Daar prijkt op een mooi mozaïek naast een grote boom ook de kerk van Rillaar. Niet
dat de Stad Leuven per se een Aarschotse kerk in het straatbeeld wou. Nee, het mozaïek ‘Diep
geworteld, breed vertakt’ vertelt het verhaal van 125 jaar coöperatie CERA. Het eerste filiaal van de
Raiffeisenkas werd in 1892 in Rillaar opgericht. De kerk van Rillaar dus als symbool voor de
coöperatieve gedachte, mensen die handen in elkaar slaan, zoals in een lokale gemeenschap...
Onze kerken zijn dus MEERLAGIG aan BETEKENIS. Een betekenis die niet louter samenvalt met
eredienst en vieringen, maar ook een sterkte sociale en culturele dimensie heeft. Kerken dragen zin:
niet alleen in rituele liturgische handelingen, maar ook door de mijmeringen die er plaatsvonden en –
vinden. Alsof de kerkmuren gebeden en verzoeken opnamen. Moeders voor hun kinderen, kinderen
bij de uitvaart van hun ouders, vreugde bij een doopsel of huwelijk, samenhorigheid bij een feestmis.
Het gebouw spreekt.
Kerken zijn ook gewoon MOOI. Naast het Ware en het Goede, streven kerkgebouwen ook naar het
Schone. Grootse architectuur die verwondering opwekt. Wie is niet onder de indruk van het
kleurenspel van de glasramen in de Onze-Lieve-Vrouwekerk? Maar ook schoonheid in kleine
pareltjes: het 16e
-eeuws beeldje van Sint-Cornelius in Gelrode of de stukjes marmer in het hoofdaltaar
van Langdorp: marmersoorten uit de hele wereld tot spolia stukjes van Romeinse bouwwerken toe.
Rust, zingeving, het verhaal van de gemeenschappen en de schoonheid. Redenen waarom we in het
buitenland op vakantie kerken bezoeken. Maar waarom niet in eigen streek?
Initiatief
Toen een drietal maand geleden Johan Noppen en het Stedelijk Museum ons als pastorale zone SintRochus Aarschot contacteerden met de vraag wat wij ervan vonden om de kerken deze zomer op
zondagnamiddag open te stellen, zeiden we volmondig JA. Deze Kerkententoonstelling sluit aan bij
wat we als parochies al deden, als nieuwe pastorale zone benadrukken en in de toekomst verder
willen uitdragen.
De kerkbesturen zetten al sterk in op de ontsluiting van hun religieus erfgoed. De kerken van OnzeLieve-Vrouw en Christus Koning zijn dagelijks geopend en op de Open kerken- en Open
Monumentendagen zetten ook de kerken in de dorpen steeds de deuren open. Bij het afronden van de
buitenrestauratie van de kerk van Wolfsdonk in 2012, werd een groot dorpsfeest opgezet met
processie. Dit leidde tot de jaarlijkse Wolfsfeesten en nu om 5 jaar een grote processie met 300
deelnemers. De kerkbesturen van Langdorp en Wolfsdonk werkten enkele jaren geleden een
pilootproject over plattelandskerkhoven uit. Het draaiboek dat hieruit voortvloeide, wordt nu door
lokale besturen gebruikt om hun kerkhoven op te knappen, met een heel duidelijke aandacht voor de
lokale verhalen. De infosessie op de begraafplaats van Rillaar op 4 juli is daar een uitloper van… In
2016 volgde een nieuw project om het religieus erfgoed van 26 kerken en begraafplaatsen in onze
streek in de kijker te zetten. Resultaat: een heus boek en een fietstocht "Langs kerken, kerkhoven
orgels tussen Leuven en Averbode”. Ondertussen is er ook een APP om in elke kerk info te
verkrijgen. U kan die nog steeds downloaden voor de kerken van Gelrode, de OLV-kerk, Langdorp en
Wolfsdonk. Het project "Verhalen verbinden platteland” ging op dit elan verder, deze keer met
Europese middelen: oude verhalen, verzameld binnen de lokale gemeenschappen, vertellen aan het
grote publiek: Workshops met de school, maar ook in de kerken: met fototentoonstellingen i.s.m.
SADA en de Hertogelijke Aarschot Kring voor Heemkunde, vertellers in de kerk van Gijmel bij de
Kerstmarkt, panelen bij de 50e verjaardag van de crash RAF-vliegtuig waarvan de piloten aan de kerk
in Langdorp begraven liggen, net zoals ook een uitgebreidere tentoonstelling over het Jodentransport
dat in Langdorp halt hield en waar we vorig jaar een monument voor oprichtten in de Opperstraat.
Begin juni dan ging RELIGARE door, een kunsttentoonstelling die we met de Hagelandse Academie
voor Beeldende Kunst opzetten in de vijf kerken van Langdorp en Testelt en de kapelletjes ertussen.
1500 leerlingen gingen er aan de slag met verhalen over ons religieus erfgoed en toverden
verwondering op de gezichten van de vele bezoekers.
In maart van dit jaar werd de nieuwe Pastorale Zone Sint-Rochus Aarschot boven de doopvont
gehouden, een samenwerkingsverband tussen de 8 geloofsgemeenschappen. Met een ploeg van 6
leken en 3 priesters en een ruimere zoneraad willen we uitdrukkelijk bouwen aan de Kerk van de
toekomst. Onze geloofsgemeenschappen kunnen elkaar aanvullen en ondersteunen en de zone zet
ook nieuwe activiteiten op poten: laagdrempelig en bij de tijd, met voldoende aandacht voor wat
mensen vandaag beroert en beweegt. Samen met de kerkfabrieken en vele lokale vrijwilligers hebben
we dan ook volop mee de kaart getrokken van het openstellen van de kerken deze zomer. We vonden
lokaal 7 x 9, dus 63 vrijwilligers voor het openhouden van de kerken en andere vrijwilligers die mee
de tentoonstellingen uitwerkten… Dank voor al die vrijwillige inzet ! We zochten mee naar
muzikanten, dansers en dichters om het bezoek aan onze kerken nog aangenamer te maken. Het
programma mag er zijn. Dank aan Jo, Johan en alle medewerkers van het Stedelijk Museum om dit
mee in goede banen te leiden. En uiteraard ook dank aan de Stad Aarschot om via de financiering de
voorbije en hopelijk ook volgende jaren de kerken te blijven onderhouden.
Toekomst
Met deze Kerkententoonstelling – zomeropening, werpen we ook graag een blik op de toekomst. De
kerkfabrieken en de pastorale zone zien het als hun taak om de volgende maanden en jaren verdere
concrete stappen te zetten om de kerken permanenter open te stellen, ook tijdens de week. We
bekijken nu volop hoe de veiligheid van de inboedel, met het vastmaken beelden en camera’s, kan
verzekerd worden.
Nu het kerkenbeleidsplan, de toekomstvisie op de kerken in onze stad, er is, zullen we zoveel
mogelijk inzetten op nevenbestemmingen in onze kerken. Vanuit de Cultuurraad deden we al een
oproep naar verenigingen om de kerken intenser te gebruiken. De herbestemming van de kerk van
Ourodenberg en een doorgedreven nevenbestemming voor de kerken van Gijmel en Gelrode staan op
het programma. Zoals ook in de rest van Vlaanderen zullen we de lokale gemeenschappen sterk
betrekken bij dit proces. Het zijn hun kerken. Er zullen dan ook participatiesessie georganiseerd
worden: aldus niet in een achterafkamertje beslissingen over de toekomst van onze kerken nemen,
maar in breed overleg. De uitdagingen zijn groot, maar er is potentieel te over. Voor de kerk van
Ourodenberg zal de nieuwe kerkfabriek Onze-Lieve-Vrouw Aarschot samen met de vzw Vereniging
Parochiale Werken, vzw AVO "Alle Verenigingen Ourodenberg” en de Stad Aarschot de handen in
elkaar moeten slaan voor een verruimd gebruik. Zowel voor de pastoraal van onze pastorale zone,
voor verenigingen, een sociale invulling, en bezoekers van de begraafplaats en mensen uit de nieuwe
wijk die even willen stilvallen, moet de kerk van Ourodenberg een baken blijven. Wat betreft de kerk
van Gijmel: hier dient een nevenbestemming te worden uitgewerkt. Naast de lokale
geloofsgemeenschap, die samen met de zone Sint-Rochus hier nog sterker zal inzetten op Maria, kan
de ruimte nog een grote meerwaarde hebben voor de ganse Gijmelse gemeenschap. De
nevenbestemming van de kerk van Gelrode krijgt op de zondag van Gelrode kermis, op 4 augustus, al
een verdere aanzet met een uniek concertje net voor de Quiz.
Kerken hebben dus meerlagige betekenis: rust, zingeving, sociaal, cultureel én
gemeenschapsvormend. Ze dragen zin, vertellen het verhaal van gemeenschappen, met haar kleine
kantjes, met haar zoeken van hoe samen te leven en er zin aan te geven. We hebben er zin in om het
verhaal van deze kerken verder te schrijven. We wensen u een mooi bezoek deze zomer. Geniet ervan!


